Poznaj własne schematy

Nie jest tajemnicą, że ludzie kochają schematy. Gombrowicz całą swoją powieść „ Ferdydurke” poświęcił formie, czyli schematom zachowań bohaterów. Nasz mózg wprost uwielbia kierować się danym wzorcem, w związku z tym może warto przekonać się, dlaczego i w jakie schematy nas wpycha?

Czym i jakie są schematy?

Schemat, jest to wzorzec powielany wielokrotnie. Co to oznacza w odniesieniu do psychiki? Dokładnie to, że posiadamy pewien plan postępowania, ciąg zachowań, którym się na okrągło kierujemy. Ktoś może zapytać się „ale co w tym złego, skoro to się sprawdza? ”. Otóż to, że bardzo często nie mamy świadomości tego zjawiska i problemów z niego wynikających. Nazywa się to życiową pułapką. Prosty przykład- jeśli za każdym razem wchodząc w nowy związek, niezależnie od tego w jaki sposób traktuje nas druga osoba, będziemy bać się, a wręcz wyczekiwać porzucenia, wywołamy wilka z lasu. Tym sposobem można stracić naprawdę wartościową osobę, a z drugiej strony starać się przy sobie zatrzymać naprawdę złą. Schemat ten nosi nazwę porzucenie i brak stabilności więzi i jest jednym z najczęściej spotykanych u ludzi wzorcem. Istnieje bardzo dużo życiowych pułapek. Wśród tych najczęstszych wyróżniamy; deprywację emocjonalną- nigdy nie będę kochany; izolację społeczną- nie pasuję tu; podatność na zagrożenia i zranienia- coś złego może się stać w każdej chwili, czy skazanie na niepowodzenia- jestem nieudacznikiem.

Skąd się biorą?

Najczęściej są to pewnego rodzaju zaniedbania lub traumy z okresu dzieciństwa, ale nie tylko. Wiele czynników wpływa na wykształcenie się schematu. W największym stopniu powiązane jest to z osobami nam najbliższymi, ale także obcy ludzie mogą mieć na to wpływ. Schematy wykształcają się najczęściej na wskutek braku czegoś w okresie dzieciństwa. Różnego rodzaju emocji, bliskości, pochwał, obecności rodzica. Z drugiej strony mogą pojawić się też na wskutek nadopiekuńczości lub zbyt dużych wymagań, czy surowych osądów. Dzieci, które zostały porzucone przez jednego z rodziców mogą mieć schemat porzucenia i braku stabilności więzi. Schemat ten równie dobrze może mieć dziecko, które miało kochający dom z nadmierną bliskością. Ktoś kto w dzieciństwie został skrzywdzony fizycznie lub psychicznie, jest podatny na schemat podejrzewanie nadużycia i skrzywdzenia.

Jak pozbyć się schematów?

Wyjście z pułapki życiowej nie jest wcale takie łatwe. Musimy zacząć od dowiedzenia się, jakimi schematami w życiu się kierujmy. W tym celu warto udać się do psychoterapeuty, z nurtu terapii schematów. Możemy też na własną rękę starać się odkryć swoje życiowe pułapki. Istnieje sporo książek poświęconych tematyce schematów. Niektóre jak np.  „Program zmiany sposobu życia” zawierają testy pozwalające określić, czy dany problem nas dotyczy. Kiedy już wiemy co trzeba naprawić, naszym zadaniem jest zacząć wyłapywać momenty, w których dajemy złapać się w pułapkę. Terapeuci często zalecają zapisywanie karteczek przypominajek, które pacjent nosi przy sobie i odczytuje w momencie, w którym uruchamia się u niego schemat. Już dziś możesz zacząć obserwować siebie, pamiętaj jednak, że warto zgłosić się po opinie do terapeuty.